چه چیزهای در بارداری باعث بیش فعالی کودک می شود؟ مطمئنا پاسخ به چنین سوالی اگر چه در یک متن نمی گنجد اما میتواند نتایج بسیاری در کاهش آمار قربانیان درگیر بگذارد، بنابراین سعی شده است اطلاعاتی کاربردی درج شود تا سلامتی هیچ کودکی، قربانی ناآگاهی والدین نشود. در واقع مطالعه این مطلب میتواند به خانواده ها کمک کند تا با داشتن نقشه راهی
اصولی اقدام به بارداری کرده و خطرات احتمالی که سبک زندگی مادر میتواند در سلامت فرزند به ویژه درگیری با اختلال بیش فعالی صورت دهد، نمایان کند.
نمایی کلی از اختلال بیش فعالی
علائم اصلی بیش فعالی: از اصلی ترین علائم که برای تشخیص نهایی بیش فعالی نیز استفاده می شود، می توان بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری را نام برد.
عواقب احتمالی ناشی از بیش فعالی: اگر در شناخت و درمان فرد درگیر بیش‌فعالی تعلل کرد، مطمئنا باید مشکلات یادگیری، شغلی، اختلالات رفتاری و مشکلات در برخورد با سایرین را پذیرفت.
شواهد کمک کننده به تشخیص: مشاهده رفتار کودک و استفاده از پرسشنامه های مبتنی بر شناخت ویژگیهای اصلی بیش فعالی، میتواند به والدین در شناخت شواهد کمک کننده بیش فعالی یاری رساند.
درمان بیش فعالی: درمان بیش فعالی مبتنی بر رفتار درمانی و استفاده از داروهای مختلف است علاوه بر اینکه نیاز است، خانواده‌ها نحوه برخورد درست با کودکان درگیر این مشکل را نیز بیاموزند تا محدودیت های ناشی از این اختلال را کمرنگ کرده و پشتیبان قدرتمندی نیز محسوب شوند.
منظور از اختلال بیش فعالی چیست ؟
ADAH در واقع اصطلاحی است که برای اختلال بیش فعالی به کار می رود. از مهمترین مشخصه افراد درگیر این مشکل می توان به بی توجهی، بیش فعالی و رفتار کنترل نشده و تکانشگری اشاره کرد.
بد نیست بدانید که جنسیت نیز در بروز این اختلال تاثیرگذار است به طوری که پسران درگیر بیش فعالی چندین برابر بیشتر از دختران هستند و اغلب با رفتارهای ناخوشایند، مشکل‌آفرین و روحیه ای ناآرام، موجب آزار سایر اعضای خانواده نیز می شوند.
خانواده ها نیز برای کنترل فرزندان خویش ممکن است رفتارهای غیر عادی انجام دهند به طوری که سرزنش و تنبیه بدنی و نادیده گرفتن بخشی از این برنامه های کنترلگری است که اغلب نتیجه ای نیز ندارد و حتی می تواند شدت عارضه را چندین برابر افزایش دهد.
باید بدانید شدت عارضه در تمامی کودکان یکسان نیست علاوه بر آنکه شواهد نیز متغیر است.
در تعریف علمی اختلال بیش فعالی و کمبود توجه، عبارات متفاوتی بیان شده است اما باید دانست فارغ از شواهد نسبتاً مشترک، اختلال در لوب پیشانی که بخشی از اجزای مغز است در بروز آن بی تاثیر نیست، باید بدانید که این بخش مسئولیت برنامه ریزی و اجرای اقدامات مد نظر را بر عهده دارد به طوری که فرد در مواجهه با ارکان مختلف که حواس را پرت می کند، می تواند تمرکز شده و به پیگیری مسئولیت های خویش بپردازد، در حالیکه چنین اقدامی در افراد درگیر بیش فعالی دیده نمی شود، به طوری که نداشتن تمرکز حواس و عدم کنترل رفتار تکانشگری امری رایج و پذیرفته شده است.
علائم بیش فعالی کودکان
شاید شما نیز فرزندی دارید که اغلب آشفته و غیر قابل کنترل بوده و به دلیل نداشتن تمرکز همواره درخواست‌های مدنظر را نیمه رها می کند و با شیطنت های خطرناک موجب نگرانی شما میشود. اگرچه تشخیص اختلال بیش فعالی و کمبود توجه مسئولیت پزشکان است اما باید پذیرفت رفتارهایی هشدار دهنده بوده و بهتر است هر چه سریعتر با فردی متخصص مشورت داشته باشید. اصلی ترین علائم شامل کمبود توجه، تکانشگری و بی قراری شدید است.
معمولا اختلال بیش فعالی را میتوان در دوران کودکی به ویژه قبل از شش سالگی تشخیص داد، باید پذیرفت علائم و شدت عارضه در نوزادان، کودکان نوپا، نوجوانان و بزرگسالان یکسان نبوده و هر یک ممکن است رفتارهای خاص را نشان دهند به طوری که افراد بزرگسال درگیر بیش فعالی ممکن است مشکلاتی را در آموزش و یافتن شغل تجربه کنند.
علاوه بر آنکه احتمال حضور در فعالیتهای جنایتکارانه و اقدامات خطرناک نیز پر رنگ است و انرژی های سرشار آنها اغلب موجب درگیری و تصادفات میشود بنابراین خانواده‌ها نقش تاثیر گذاری در تشخیص علائم اولیه دارند.
تشخیص علائم بیش فعالی در نوزادان
شناخت علائم اولیه در نوزادی اگر چه خواسته اغلب خانواده ها است اما تاکنون تست، آزمایش و یا راهکاری قابل اعتماد ابداع نشده است در حالی که میتوان با رفتارهای خاص نوزاد متوجه شد مانند:
اگر فرزندتان اغلب به شکل طولانی و متوالی در حال گریه کردن است، خواب آشفته‌ای دارد و از نظر تغذیه ای نیز تمایل چندانی به مواد خوراکی ندارد، جلسه مشاوره ای با متخصصان ترتیب دهید.
برخی از نوزادان نیز به شدت در این دوران نا آرام هستند و تماس بدنی موجب آشفتگی می شود. اگرچه چنین شواهدی تایید کننده وجود بیش فعال نیست، اما در یک سوم نوزادان درگیری با بیش فعالی مشخص شده است.
موارد تاثیرگذار در تشخیص اختلال بیش فعالی کودکان
نباید اختلال بیش فعالی را محصول قرن حاضر دانست بلکه از گذشته تا به امروز، چنین مشکلاتی قربانیان بسیاری را درگیر کرده است اما حالا به دلیل آگاهی و شناخت زودهنگام به نظر می‌رسد، آمارها دوچندان شدند.
از باورهای غلط رایج در گذشته، درگیری با بیش‌فعالی به دلیل عدم تربیت درست و کم هوشی عنوان می شد در حالی که حال چنین تفکراتی منسوخ اعلام شده‌اند. عوامل ژنتیکی سهم بالایی در ابتلای فرد به بیش فعالی دارند به طوری که در اغلب موارد میتوان شاهد درگیری اقوام نزدیک مانند خواهر و برادرها نیز بود.
نباید تشخیص بیماری های کودکان را به تعویق انداخته و با افرادی که صلاحیت ندارند به جز متخصصانی باتجربه مانند پزشکان اطفال، روانشناسان کودک و نوجوان که صلاحیت دارند صحبت کرد، چنین گروهی تجربه تشخیص بیش فعالی را متناسب با معیارهای خاص پزشکی دارند.
علائم هشدار دهنده اختلال بیش فعالی در کودکان
اگرچه سطح غیر معمولی از کم‌توجهی، تکانشگری و بیش فعالی را میتوان زنگ خطر هشدار دهنده دید اما نیاز به نقشه راهی اصولی و علمی است. معمولاً پزشکان زمانی به کودک برچسب بیش فعال را می چسبانند که چندین رفتار خاص را نشان دهد علاوه بر آنکه بیش از ۶ ماه ماندگار باشند و ارتباطی با رفتارهای خاص سنین نباشند.
پزشکان نیز معمولاً برای شناخت بهتر شواهد در منزل و محیط های مختلف از خانواده ها می خواهند مشکلات خاص رفتاری و ویژگی های موثر بر یادگیری که تاثیر بسزایی بر عملکرد داشته است را تشریح کنند.
از شایع ترین رفتار های ناشی از بیش فعالی می توان موارد زیر را نام برد:
این گروه از کودکان، تمرکزی بر جزئیات ندارند که بر عملکرد تاثیر گذار است.
قادر به شنیدن کلمات و عبارات به مدت طولانی نیستند که موجب نقص در اجرای دستورالعمل ها میشود.
نسبت به اجرای فعالیت هایی که نیاز به تمرکز دارند، تعلل بسیار داشته و اغلب خودداری می‌کنند.
گم شدن وسایل مانند اسباب بازی و کتاب یا دفترهای مشق نیز امری رایج است.
محرکهای محیطی به راحتی حواس را پرت می کنند به طوری که قادر به پیگیری فعالیتهای روزمره نیز نیستند.
نشستن بر صندلی را سخت می پندارند و قادر به نشستن طولانی مدت نیستند.
همواره بی قرار، بی طاقت و پر انرژی هستند.
در اجرای بازی های گروهی نیز با سروصدای بسیار، دیگران را آزرده خاطر می کنند.
حرف زدن های متوالی از ویژگیهای رفتاری مشترک این گروه از کودکان است.
این کودکان انتظار برای رسیدن به نوبت را امری مشکل می پندارند.
با قطع کردن مکالمات و یا بازی های دیگران، موجب ناراحتی و مزاحمت می شوند.
چنین شواهدی رفتاری معمولاً قبل از ۷ سالگی مشخص است البته نیاز است حداقل در دو محیط مختلف مانند منزل و مدرسه مشاهده شود که میتواند تبعاتی در روابط اجتماعی، آموزش و فعالیتهای حرفه‌ای نیز به دنبال داشته باشد.
عامل اصلی بروز اختلال بیش فعالی در کودکان
عامل اصلی بروز اختلال بیش فعالی در کودکان را نمی توان به طور مشخص بیان کرد، علیرغم آنکه باید پذیرفت، شیوع بالایی در بین کودکان دارند ولی متخصصان نسبت به عامل ایجاد کننده این بیماری عصبی پیچیده نظر قاطعی را بیان نکرده اند.
سبک زندگی خانواده، عادت غذایی و شرایط بهداشت روانی می توانند شدت بیش فعالی را کم یا زیاد کنند، بی جهت نیست که در این عصر پیشرفته تکنولوژی شاهد آمار بسیار بالای کودکان درگیر بیش فعالی هستیم.
چه چیزهای در بارداری باعث بیش فعالی کودک می شود؟
رحم یا گودال مادرانه را میتوان نخستین محیطی دانست که شخص در آن رشد میکند و متولد میشود. بنابراین باید این واقعیت را پذیرفت که رفتار مادر باردار میتواند سلامت یا مسیر درگیری با بیماری‌های مختلف نوزاد را تعیین کند.
اختلال بیش فعالی در واقع یکی از مشکلات بهداشت روان در بین کودکان است که نباید شیوع نسبتاً بالای آن را سرسری گرفت به طوری که به دلیل پارامترهای مختلفی، ممکن است در خانواده‌ها، فرزندانی درگیر با چنین اختلالی وجود داشته باشد.
تبعات ADAH تنها محدود به این موارد نیست بلکه فرد از سرعت تغییرات مداوم، نبود آرامش و عدم تمرکز در شنیدن رنج می برد که میتواند مسئولیت های مختلف در بخش های زندگی را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
در مطالعات مختلفی نیز مشخص شده است که اختلال بیش فعالی ارتباط با عوامل ژنتیکی دارد، علاوه بر آنکه سبک زندگی مادر در زمان بارداری و مشکلات هنگام تولد نیز می تواند بروز بیش فعالی را دو چندان کند بنابراین برآیند چندین عامل مانند ژنتیک، مشکلات جسمی روانی و شرایط محیطی می تواند در بروز بیش فعالی تاثیرگذار باشد.
متاسفانه برخی از خانواده ها علیرغم پیشرفت علم و تکنولوژی و وجود منابع موثق نمی‌توانند تشخیص قطعی بیش فعالی را در زمان طلایی انجام دهند و بر این باورند که این شیطنت و عدم تمرکز ناشی از رفتار خاص کودکان است در حالی که باید پذیرفت علائم بیش فعالی و بی توجهی متفاوت از خجالت، ترس و گوشه گیری است و نیاز به پیگیری های درمانی دارد.
لزوم آگاهی نسبت به عوامل بروز اختلال بیش فعالی در نوزادی
خوشبختانه حال حساسیت والدین نسبت به شرایط زندگی خویش دو چندان شده است و ترجیح می دهند مصرف الکل و دیگر داروها را در دوران بارداری انجام ندهند و در صورت نیاز به اقدامات خاص دارویی با پزشک متخصص مشورت کنند. شاید اگر تجربه یکی از مادران باردار را بشنوید نگاهتان به سبک زندگی سالم در این دوران حساس تغییر کند:
خانوم ن. پ، برای باردار شدن هیچ گونه برنامه‌ریزی نداشتند و کاملا ناخواسته نوزادی را در رحم خویش حمل می کردند و زمانی متوجه حضور یک جسم زنده شدند که مدت‌ها بود داروهای مختلف مصرف می‌کردند. پس از جستجو در اینترنت با مشاهده عوارض این داروها، احساس نگرانی عمیقی تجربه کردند که مبادا به فرزند متولد نشده، صدمه زده باشند.
مطمئنا خانم ن. پ، درباره نگرانی خود تنها نبوده و یکی از مداول ترین بحث های رایج را در چند روز تجربه کردند، با توجه به آنکه بارداری ناخواسته، وضعیت غیر معمول در جامعه محسوب نمی شود و بسیاری نیز به دلایل مختلف درگیر چندین بیماری هستند و دارو مصرف می کنند اما سرانجام نسبت به عوارض سوء داروها وحشت می کنند.
اختلال بیش فعالی یکی از مشکلاتی است که ممکن است به دلیل مصرف چنین داروهایی بروز کند، مطمئناً مشورت با پزشک و آگاهی داشتن می تواند پشتوانه قدرتمندی برای سلامتی کودک باشد.
تاثیر سو مصرف دخانیات در دوران بارداری و بروز اختلال بیش فعالی
متاسفانه برخی از بانوان از تاثیر استعمال دخانیات در دوران بارداری بر سلامت نوزاد چندان آگاه نیستند به طوریکه این عادت ناسالم میتواند عامل خطرناکی برای درگیری نوزاد با بیش فعالی باشد، فرآیند نیز به این شکل بوده که نیکوتین عامل اصلی هیپوکسی یا کمبود اکسیژن در رحم مادر عنوان گردیده است که با اختلالاتی در رشد مغز کودک باعث درگیری با مشکلاتی مانند بیش فعالی می شود، مرتبط است.
از دیگر شرایط خاص که میتواند در بروز بیش فعالی تاثیرگذار باشد، استفاده از کوکائین و هروئین در دوران بارداری و قرارگیری در معرض فلزاتی مانند سرب و روی در این شرایط حساس عنوان شده است، محققان نیز بر این باورند که نوزادانی که دچار تولد زودرس می شوند یا وزن کمی در زمان تولد دارند از این قاعده مستثنا نیستند.
تاثیر رژیم غذایی مادر باردار در بروز بیش فعالی کودکان
بیش فعالی اختلالی پیچیده اما نگران کننده است بنابراین نیاز است، پارامترهای مختلف و میزان تاثیرگذاری آنها را در شدت عارضه شناخت، مطمئناً مصرف غذاهای ناخواسته که سرشار از چربی و قند هستند می تواند، رفتارهای ناشی از این اختلال را پررنگ تر کند در حالی که مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ رشد مغز را بهبود می بخشند.
همانطور که اشاره شد سیگار کشیدن زن باردار آسیب بسیاری به مادر و کودک وارد می کند به طوری که نوزاد، قادر به دریافت اکسیژن و مواد غذایی مناسب نیست علاوه بر آنکه نیکوتین و دیگر سموم نیز عوامل تهدید کننده برای سلامت محسوب می‌شوند که نتیجه آن را می توان در جسه کوچک نوزاد و درگیری با سایر بیماری ها شاهد بود.
تاثیر عوامل ژنتیکی بر بروز بیش‌فعالی
اگر چه تحقیقات علمی درباره مکانیسم های توسعه بیش‌فعالی به توافق نرسیده اند، اما باید پذیرفت در شرایط خاص میتوان شاهد شانس ابتلاء کمتر کودکان با چنین مشکلاتی بود.
برای مشخص شدن تاثیر عوامل وراثتی و ژنتیکی در بروز و پیشرفت بیش‌فعالی، تحقیقات گسترده ای را صورت دادند که بر اساس نتایج این مطالعات، مشخص گردید ۸۰ درصد دوقلوهای همسان و تقریباً ۳۰ درصد دوقلوهای غیر همسان از نظر شواهد شباهت بالایی را داشتند علاوه بر آنکه مطالعات ژنتیکی مولکولی نیز با ردیابی پارامترهای مدنظر صحت اطلاعات را تایید کردند.
شناخت عوامل تاثیرگذار بر بروز بیش فعالی از آن جهت اهمیت دارد که می توان، تبعات ارتباط اجتماعی بر عملکرد تحصیلی و شغلی را کاهش داد.
تاثیر عوامل روانشناختی در پیشرفت بیش فعالی کودکان
تاثیر عوامل روانشناسی در پیشرفت بیش فعالی کودکان شاید سوال بسیاری از خانواده ها باشد، باید بدانید که بر اساس نتایج این تحقیقات علمی، مشخص شده است رفتار خصمانه در محیط زندگی می تواند منشاء بروز بسیاری از مشکلات بهداشت روان برای کودکان با روحیه حساس باشد علاوه بر آنکه کودکان درگیر بیش فعالی به دلیل بی ثبات بودن در عواطف و احساسات نیاز به حمایت بیشتری دارند.
این گروه با توجه به اینکه قادر به تفکیک احساسات درونی مانند عشق، نفرت و ناامیدی نیز نیستند و واکاوی از چنین احساساتی ممکن است یک تنش جدی نیز محسوب شود بنابراین اگر احساس می کنید فرزندتان درگیر چنین مشکلی است و یا مستعد بروز مشکلات رفتاری مانند استرس و اضطراب است چنین شرایطی را از روان شخص دور نگه دارید.
قربانیان بیش فعالی دیدگاه متفاوتی نسبت به زندگی دارند و عدالت در دنیای بیرونی را عقیده ای پوچ می‌پندارد، علاوه بر آن که اطرافیان نیز اغلب در مقابل خواسته‌های کودک مقابله می‌کنند.
عوامل موثر بر پیشرفت بیش فعالی
اگر نگاهی به تحقیقات گذشته بیاندازید مطمئناً متوجه تاثیر مصرف غذاهای ناسالم در بروز مشکلات سلامتی فرزندان خواهید شد، به طوری که اغلب در رفتار خویش مشکلاتی مانند دروغ گویی و پرخاشگری را نیز نشان می‌دهند. علاوه بر اینکه احتمال درگیری کودک با اختلال بیش فعالی را نیز دوچندان میکند.
شاید دور از ذهن به نظر برسد که چنین شرایطی، از دوران حاملگی منشا گرفته است. اگر نسبت به علت این اتفاق سوال دارید، دانشمندان بر این باورند که مصرف رژیم غذایی پر کالری و سرشار از کربوهیدرات، میتواند عامل یک جهش ژنی باشد که تاثیر خود را بر روند رشد مغز برجای می گذارد.
اختلالات رفتاری و بیش فعالی، یکی از سوالات رایج کاربران است به طوری که متخصصان حوزه پزشکی را نیز بر آن داشته است تا در این باره تحقیقات جامعی را صورت دهند.
بنابراین خانواده‌ها به ویژه مادران باردار نیاز است نسبت به تغذیه خویش در این دوران حساس، دقت ویژه‌ای داشته باشند تا سرنوشت فرزندشان در آینده به چنین مشکلاتی دچار نشود.
تبعات ناشی از عدم درمان بیش فعالی کودکان
بیش فعالی را میتوان یک اختلال مزمن دانست که شواهد تشخیصی در دوران کودکی نمایان می شوند، اگرچه نباید به درمان صد در صدی امیدوار بود اما میتوان با خدمات تأثیرگذار مانند مشاوره، آموزش رفتاری، مصرف داروها و یا برنامه‌ای مدون شاهد بهبود رفتار بود.
زمانی میتوان متوجه تبعات ناشی از اختلال بیش فعالی در کودکان شد که دانست این مشکل چالش برانگیز برای کودک در محیط های مختلف مانند منزل، مدرسه یا محل کار عوارضی را به همراه دارد که ناشی از رفتار نادرست کودک است علاوه بر آن که مشکلات خواب، ناتوانی در برنامه‌ریزی، سو رفتار، احساس بی قراری و بی حوصلگی را نیز به دنبال دارد.
اختلال بیش فعالی در بزرگسالی
بیش فعالی اختلالی مختص سنین کودکی است اما باید پذیرفت این مشکل شواهد خویش را به سنین بزرگسالی نیز انتقال می دهد، اگرچه مصرف داروها نیز میتواند به کنترل بهتر رفتار بینجامد اما حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد کودکان در مواقع مختلف، نشانی از این اختلال را به نمایش می‌گذارند.